Η εξατομικευμένη παρέμβαση/ψυχοθεραπεία φαίνεται να δρα αποτελεσματικά στην διαχείριση και αντιμετώπιση συμπεριφορικών και ψυχο-συναισθηματικών ζητημάτων/προβλημάτων που πολλές φορές βιώνονται στην εφηβική ηλικία. Έρευνες υποστηρίζουν ότι αυτή δρα θετικά στην γενικότερη ψυχολογική ενδυνάμωση, μέσα από την επεξεργασία των διαστάσεων γνωστικών και κοινωνικο-συναισθηματικών σχημάτων και τη σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον έφηβο και στον θεραπευτή (Lanyado, όπως αναφέρεται στο Κουρκούτα, 2011), την βελτίωση διαπροσωπικών σχέσεων και κοινωνικών δεξιοτήτων μέσα από την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης (Wekerle & Scott, όπως αναφέρεται στο Κουρκούτα, 2011). Ωστόσο, χρειάζεται να σημειωθεί ότι η ατομική ψυχοθεραπεία δεν αποτελεί πανάκεια για το κάθε ζήτημα που προκύπτει και είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, όπου πολλές φορές απαιτείται ένα χρονικό διάστημα ώστε να αποτυπωθούν αλλαγές στα πεδία ζωής του εφήβου. Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές, τα εμπλεκόμενα άτομα με τον έφηβο (π.χ. γονείς) προβαίνουν είτε σε προσωπική ψυχοθεραπεία είτε σεσυμβουλευτική, κάτι το οποίο μπορεί να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στα πεδία ζωής του εφήβου και στη δυναμική της σχέσης ανάμεσά τους.
Σύμφωνα με τον Rogers (όπως αναφέρεται στη Μαλικιώση-Λοϊζου, 2012), η συμβουλευτική, γενικότερα, δίνει την δυνατότητα στο άτομο/πελάτη να αποκτήσει αυτογνωσία σε βαθμό που να μπορεί να κάνει βήματα προς την κατεύθυνση που επιθυμεί και με αυτό τον τρόπο μπορεί να αλλάξει τις στάσεις και τη συμπεριφορά του. Η συμβουλευτική γονέων απευθύνεται σε άτομα που βιώνουν πεδία προκλήσεων και ζητημάτων που συνδέονται με τον γονικό τους ρόλο και τις δυναμικές των σχέσεων αυτών με τα παιδιά τους. Η διαδικασία αυτή μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να βελτιώσουν το επίπεδο επικοινωνίας και σύνδεσης με τα παιδιά τους και να αναπτύσσουν ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον για τη προαγωγή της υγείας των παιδιών τους.
Τι είναι η αφηγηματική ψυχοθεραπεία;
"Ο άνθρωπος δεν είναι το πρόβλημα. Ο άνθρωπος είναι ο άνθρωπος και το πρόβλημα είναι το πρόβλημα." (Michael White)
Αυτή η φράση χαρακτηρίζει τη στάση και τη φιλοσοφία της αφηγηματικής ψυχοθεραπείας. Με βάση αυτή, το πρόβλημα γίνεται μια ξεχωριστή οντότητα έξω από το άτομο. Με αυτόν τον τρόπο, το άτομο μπορεί να αποπροσωποποιήσει το πρόβλημα και να διαχωριστεί από τις κυρίαρχες ιστορίες που διαμορφώνουν τα πεδία της ζωής του και τις σχέσεις του με τους άλλους. Μέσα από αυτό το ταξίδι, συχνά προκύπτουν εναλλακτικές ιστορίες ως "μοναδικές εκβάσεις". Αυτές ενθαρρύνουν το άτομο να δημιουργεί νέα νοήματα, νέες αφηγήσεις για τον εαυτό και τη ζωή του (White, 1998).
Ο θεραπευτής/τρια επιδιώκει τη μη κατευθυντικότητα και τη δημιουργία σχέσης με το άτομο, η οποία διαπνέεται από σεβασμό και θέτει το άτομο ως το επίκεντρο της ζωής του, όπου αυτό έχει την ευθύνη (Morgan, 2011). Συχνά, η προσέγγιση αυτή μπορεί να αναφέρεται ως θεραπεία συζητήσεων ανασυγγραφής/ αναδιήγησης των ιστοριών του ατόμου. Οι ιστορίες αφήγησης ποικίλουν. Ιστορίες για τις αξίες μας, τις ανάγκες μας, τις πράξεις μας, τα επιτεύγματά μας, τις δυσκολίες μας... Στην αφηγηματική ψυχοθεραπεία, το άτομο καλείται να ανιχνεύσει, να αναδιαμορφώσει, τόσο τις ισχνές ιστορίες, όσο και τις εναλλακτικές ιστορίες που ακολουθούν την αφήγηση του (Denborough, 2022).
Τι είναι η προσωποκεντρική ψυχοθεραπεία;
Η προσωποκεντρική θεραπεία, όπως αναπτύχθηκε από τον Carl Rogers, είναι μια ανθρωπιστική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία που δίνει έμφαση στην ικανότητα του ατόμου για αυτογνωσία και αυτοβελτίωση. Βασίζεται στην πεποίθηση ότι όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν εγγενές δυναμικό για θετική ανάπτυξη, και ότι αυτό το δυναμικό μπορεί να απελευθερωθεί μέσα από μια θεραπευτική σχέση που χαρακτηρίζεται από ενσυναίσθηση, άνευ όρων αποδοχή και αυθεντικότητα.
Βασικές αρχές της προσωποκεντρικής θεραπείας:
-
Ενσυναίσθηση: Ο θεραπευτής προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο του θεραπευόμενου από την οπτική του γωνία, βιώνοντας τα συναισθήματά του όπως τα βιώνει ο ίδιος.
-
Άνευ όρων αποδοχή: Ο θεραπευτής αποδχεται τον θεραπευόμενο ανεξάρτητα από τις σκέψεις, τα συναισθήματα ή τις συμπεριφορές του, χωρίς να τον κρίνει.
-
Αυθεντικότητα: Ο θεραπευτής είναι ειλικρινής και αυθεντικός στη σχέση του με τον θεραπευόμενο, εκφράζοντας τα δικά του συναισθήματα και σκέψεις με ειλικρίνεια.